De grote plannen van een kleine vorst
	De grote plannen van een kleine vorst Je komt ze bijna niet meer tegen: postzegels van de Italiaanse koloniën Ethiopië, Eritrea en Somaliland. Toch was Italië in grofweg de jaren dertig van de vorige eeuw in Oost-Afrika heerser over een groot gebied. Op de zegels daarvan staat vrijwel altijd een stoer portret van koning Victor Emmanuel III van Italië. Victor Emmanuel III, op de middelste foto samen met Koning Albert I van België Hij was niet alleen koning van Italië maar ook keizer van Ethiopië en Koning der Albanezen. Hoewel deze titels door de grote mogendheden Engeland en Frankrijk niet werden erkend, straalden zij wel af op de persoon Victor Emmanuel. Dat was wel nodig ook want hij was maar een klein mannetje, zo klein dat hij in ons land spottend “Victorretje Emmanuelletje” genoemd werd. Op de foto naast de ook niet zo grote koning Albert I van België is dat goed te zien. Zijn bekendste portret in legeruniform uit 1936 is dan ook vanuit een extreem laag standpunt genomen om zo de indruk te wekken dat hier een grote leider stond afgebeeld. Victor Emmanuel III Victor Emmanuel III Victor Emmanuel III (1869 – 1947) was de zoon van koning Umberto I en diens nicht Margaretha, allebei uit het huis Savoye. Hij kwam in 1900 op de troon nadat zijn vader op 29 juli 1900 was doodgeschoten door de anarchist Gaetano Bresci. Hij was een harde werker, plichtsgetrouw, zwijgzaam en zeer geïnteresseerd in de wetenschap. Bij zijn volk was hij zeker in de beginjaren van zijn koningschap populair. Zijn eerste inzet als militair beleefde hij in de Eerste Wereldoorlog in een reeks veldslagen tegen Oostenrijk-Hongarije die echter slecht voor hem afliepen. De Fransen en de Engelsen moesten hem te hulp schieten om de verloren gebieden, o.a. rondom Venetië, te heroveren. In de binnenlandse politiek ondernam hij geen actie toen de fascisten onder leiding van Mussolini in 1922 opmarcheerden naar Rome. Op 28 oktober van dat jaar benoemde hij Mussolini zelfs tot premier en werkte zo mee aan de machtsovername door de fascisten. Zelf gaf hij als verklaring dat het leger niet sterk genoeg zou zijn geweest om de zwarthemden tegen te houden wat maar de vraag was. Victor Emmanuel wilde in ieder geval een burgeroorlog voorkomen en met Mussolini een blok vormen tegen de communisten. Zegel van Italiaans Oost-Afrika: Mussolini uitgehakt in de rotsen Hoewel ze dus vanuit verschillende richtingen opereerden, waren ze het wel eens over het plan in Afrika, in navolging van Engeland en Frankrijk een Italiaans rijk te stichten. Het nog niet gekoloniseerde Abessinië (Ethiopië) lag tussen de Italiaanse kolonies Eritrea en Somaliland en vormde een mooie brug tussen die gebieden. Bovendien was het arm en zwak en dus een ideaal veroveringsdoel. Keizer Haile Selassie had weliswaar een leger van 500.000 soldaten maar die waren grotendeels bewapend met speren en pijl en boog en daarmee geen volwaardige tegenstander van het leger van 100.000 goed bewapende Italiaanse soldaten die op 3 oktober 1935, zonder oorlogsverklaring, het land binnenvielen. Hoewel de Volkerenbond de inval veroordeelde, evenals het gebruik van gifgas door Italië, veroverde het Italiaanse leger binnen een half jaar het gehele land. Op 5 mei 1936 werd de hoofdstad Addis Abeba ingenomen. Victor Emmanuel werd op 9 mei officieel tot keizer van Ethiopië uitgeroepen. Ethiopië, Eritrea en Somaliland werden samengevoegd tot Italiaans-Oost-Afrika. Daarmee was de honger naar macht nog niet gestild. Op 7 april 1939 viel het Italiaanse leger Albanië binnen, waar de Italianen al veel invloed in de politiek en de financiële wereld hadden. De Albanese koning Zog vertrok naar Griekenland en Albanië werd een Italiaans protectoraat waarover Victor Emmanuel op 16 april 1939 het koningschap aanvaardde. Enkele zegels m.b.t. kolonies in Afrika. Geografische ligging van de kolonies t.o.v. Italië De Tweede Wereldoorlog leidde de ondergang van deze kleine koning in. Italië was aanvankelijk neutraal maar toen Mussolini zag dat Frankrijk aan de verliezende hand was, verklaarde hij aan Frankrijk en Engeland de oorlog. Victor Emmanuel stemde daar, na enig aarzelen, mee in. Maar ook nu vergiste hij zich. De taak van Italië was om de Noord- en Oost-Afrikaanse gebieden te waarborgen. Maar de zwakke Italiaanse troepen hadden in (Griekenland en) Afrika steeds vaker de hulp nodig van de Duitsers. In mei 1943 verpletterden de geallieerden de Duits/Italiaanse troepen in Afrika en landden op Sicilië. Ook Ethiopië moest uit handen worden gegeven en Haile Selassie kwam weer terug op de troon. Daarna werd Albanië op de Italianen veroverd door de communisten en uitgeroepen tot een republiek. Victor Emmanuel zag in Mussolini de oorzaak van al die verliezen en pleegde een staatsgreep tegen hem met de hulp van maarschalk Badoglio. Mussolini werd gevangen gezet in San Grazzo. De nieuwe regering speelde een dubbelspel: officieel zette zij samen met Duitsland de oorlog voort maar intussen voerde ze geheime onderhandelingen met de geallieerden. Hitler vertrouwde Badoglio niet en stuurde op 8 september 1943 een grote troepenmacht naar Italië die en passant Mussolini wisten te bevrijden. Die greep zijn kans, beloofde trouw aan Hitler, keerde terug naar Rome en richtte de fascistische Italiaanse Sociale Republiek op, een satellietstaat van Duitsland. Victor Emmanuel zag geen andere mogelijkheid meer dan om met zijn gezin naar Sicilië te vluchten. Daarmee verloor hij het weinige respect dat hij onder de Italianen nog had. Tegelijkertijd speelde zich een persoonlijk drama voor hem af. Zijn dochter Mafalda, die getrouwd was met een nazi, werd gebruikt als verbindingsofficier tussen Italië en Duitsland. In de praktijk gebruikte Hitler haar natuurlijk om Victor Emmanuel onder de duim te houden. Na diens vlucht was ze niet meer nodig en werd ze gevangen genomen. Na detenties in München en Berlijn werd ze naar het concentratiekamp Buchenwald gebracht waar ze op 27 augustus 1944 ziek en verzwakt stierf na een geallieerd bombardement. Victor Emmanuel gaf de monarchie echter niet op. Hij bleef koning maar de politieke situatie was totaal veranderd. Op 9 mei 1946, aan de vooravond van een referendum over de monarchie, trad hij af ten gunste van zijn zoon Umberto II. Maar bij het referendum bleek dat ruim 60% van de kiezers het vertrouwen in de monarchie verloren had en na slechts 33 dagen kon Umberto II zijn biezen pakken, in ballingschap gaan en werd Italië een republiek. Wat niet wil zeggen dat het land daarna stabiel werd. Enkele voorbeelden van koloniale post Victor Emmanuel stierf op 28 december 1947 in Alexandrië in Egypte waar hij zijn dagen sleet met vissen, wandelen en……….postzegels verzamelen. Tenslotte had de kleine vorst zijn grote plannen ingeruild voor een kleine hobby John Tolsma Lit. Wikipedia.org/wikipedia/commons		Centrum Philatelisten Vereniging Groningen Emmastraat 5 9722 EW Groningen Tel: 050 - 525 96 10 info@philatelist.nl