Hij is bang voor zijn eigen schaduw!
Dit is het oordeel van Lionel Logue, de spraaktherapeut die de Engelse koning George VI van zijn stotteren moet afhelpen. In een indrukwekkende film “The King’s Speech” waarvoor de acteur Colin Firth dit jaar een Oscar verwierf, wordt de tragische levensgeschiedenis van George VI geschetst. In de recensie in de Volkskrant schrijft Pauline Kleijer: “Versteend lijkt hij. Verlamd door angst. Woorden moeten uit zijn mond rollen, maar er komt niets. Alleen gehakkel. De paniek in zijn ogen staat in schril contrast met zijn onbewogen houding. Van binnen raast het, buiten is er alleen de stilte. Het niet kunnen spreken.”
Colin Firth als koning George VI
Het Engelse koningshuis kent geen gebrek aan dramatiek, denk maar aan prinses Diana, maar deze film laat een koningsdrama zien in de ware zin van het woord. Het leven van George VI is een aaneenschakeling van ongeluk. Het begint al met zijn geboorte. Hij wordt geboren op 14 december 1895, de gedenkdag van de dood van zijn overgrootvader Prins Albert, de prins-gemaal van koningin Victoria. Koningin Victoria leeft nog, ze is volledig van streek door deze situatie en komt pas tot rust als haar kleinzoon George haar voorstelt de jongen Albert te noemen naar zijn overgrootvader. Ze schrijft aan de vader: “I am all impatience to see the new one, born on such a sad day but rather more dear to me, especially as he will be called by that dear name which is a byword (spreekwoord) for all that is great and good. ”Alles wat groot en goed is, daar moet de pasgeborene aan voldoen. Je zult maar met zo’n opdracht het leven in moeten. Hij werd gedoopt als Albert Frederick Arthur George. Toen hij twee jaar was kreeg hij van koningin Victoria de titel Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Albert van York.
De kleine Albert heeft een zwakke gezondheid en is vaak ziek. Hij heeft maagproblemen, hij stottert, hij heeft x-benen die met pijnlijke beugels in de juiste stand worden gehouden en hij is linkshandig. Dat laatste is nu geen probleem meer maar de jonge Albert wordt gedwongen rechts te leren schrijven. Al met al geen beeld van een gelukkige jeugd.
Koningin Victoria
Als hij 14 jaar is, gaat hij naar de Royal Navy School waar hij een opleiding volgt vanaf de laagste rang: matroos. In 1913 wordt hij als 18-jarige aangewezen als adelborst en een jaar later bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog dient hij op de HMS Collingwood in de Zeeslag bij Jutland. Zijn carrière bij de marine duurt echter niet lang omdat hij door een maagzweer zijn functie moet opgeven. Na de oorlog gaat hij geschiedenis, economie en rechten studeren in Cambridge.
Opmerkelijk is zijn keuze voor een burgermeisje als levenspartner, iets wat in die tijd zeker nog heel ongebruikelijk is voor kinderen uit een vorstelijk geslacht. Zijn oog valt op Lady Elizabeth Bowes-Lyon met wie hij op 26 april 1923 in Westminster Abbey trouwt.
Het huwelijk van George VI en
Lady Elizabeth Bowes-Lyon
Zij had trouwens twee eerdere huwelijksaanzoeken van Albert afgewezen uit angst fouten te maken en daardoor uitgesloten te raken in de koninklijke familie. (De geschiedenis herhaalt zich!) Albert en Elizabeth krijgen twee kinderen: Elizabeth die wordt geboren op 21 april 1926, de huidige koningin van Engeland en Margaret, geboren op 21 augustus 1930.
De prinsessen Elizabeth en Margareth
Koning George V
Crisis in de troonopvolging
Als op 20 januari 1936 koning George V sterft, wordt hij opgevolgd door prins Edward, de oudere broer van Albert, die als koning Edward VIII de troon bestijgt. Edward is ongetrouwd en heeft geen kinderen waardoor Albert dus de enige troonopvolger is als zijn broer zou sterven. Hun vader had weinig vertrouwen in Edward en had al eens de hoop uitgesproken dat Albert hem zou opvolgen. Edward was het type arrogante onstuimige jonge aristocraat die het avontuur zocht, een soort Britse Prins Bernhard. Een andere overeenkomst is dat Edward en zijn geliefde zeer Hitlerfreundlich zijn. Ze bezoeken Hitler in Duitsland in 1937 en nog in 1940 vindt Edward dat Engeland een voorbeeld moet nemen aan Duitsland. Ook Hitler is vol lof over Edward. Als die koning zou zijn geweest was het nooit tot een oorlog met Engeland gekomen volgens de Duitse rijkskanselier. In december van datzelfde jaar schokt Edward de koninklijke familie met de mededeling dat hij gaat trouwen met Wallis Warfield Simpson, een tweemaal gescheiden Amerikaanse, van wie beide ex-echtgenoten nog in leven zijn. De minister-president, Stanley Baldwin, maakte de koning duidelijk dat hij niet kan trouwen met deze dame en tegelijk koning kan blijven. Edward kiest voor de liefde en treedt af. Daarmee is Albert aan de beurt. Hij aarzelt heel erg maar zijn plichtsgevoel overwint tenslotte. De dag voor zijn kroning zoekt hij zijn moeder op, koningin Mary, om zijn hart uit te storten. Hij schrijft in zijn dagboek:”When I told her what had happend, I broke down and sobbed like a child.” (Toen ik haar vertelde wat er gebeurde, brak ik en ik huilde als een kind).
Albert kiest als vorstennaam voor George omdat koningin Victoria uit verdriet over het verlies van haar man Albert de wens geuit had dat er nooit meer een vorst de naam Albert zou dragen. George VI heeft het als koning erg moeilijk. Hij is een ultieme binnenvetter, in het keurslijf gedwongen door het strenge protocol, gehinderd door zijn lichamelijke kwalen en heel onzeker door zijn spraakgebrek. Alleen de onconventionele Australische spraakleraar Lionel Logue weet tot hem door te dringen. Vooral door zijn stotteren acht George VI zich ongeschikt voor de troon maar het zijn vooral de trauma´s uit zijn jeugd die hem dwars zitten. In The King´s Speech zien we hoe hij zich daar langzaam van losmaakt met de hulp van zijn coach.
George VI en echtgenote in
Buckingham palace in ‘The Kings Speech’”
Als in 1939 de Tweede Wereldoorlog uitbreekt blijven George VI en zijn vrouw in Londen in Buckingham Palace. Alleen ‘s nachts gaan ze naar Windsor Castle om de luchtaanvallen van de Duitsers te ontwijken. Dat zoiets niet zonder gevaar is, blijkt als twee Duitse bommen in de tuin van Buckingham Palace terecht komen. De koning heeft het geluk dat Winston Churchill in 1940 minister-president wordt.
Sir Winston Churchill
Hij heeft een houwdegen als Churchill hard nodig voor het bestuur van het land, want zelf is hij een zenuwpatiënt die discreet in de gaten wordt gehouden door zijn medewerkers. Na de oorlog gaat zijn gezondheid sterk achteruit: als kettingroker heeft hij longkanker gekregen. Nadat hij zijn oudste dochter Elizabeth heeft uitgezwaaid die een bezoek aan Australië gaat brengen, sterft hij op 6 februari 1952 in zijn slaap aan een hartaanval, 56 jaar oud.
Koning George VI
Op 9 februari 2002 sterft zijn tweede dochter Margaret en een maand later, op 30 maart, zijn weduwe Elizabeth.
The Queen Mother;
echtgenote van George VI
Daarmee is een tragisch leven afgesloten. De film “The King’s Speech” geeft een prachtig psychologisch beeld van de strijd die George VI moet voeren. Toch is er veel kritiek op de visie van de filmmakers die, historisch gezien, niet erg waarheidsgetrouw met de geschiedenis omgaan. Edward wordt gebracht als het naïeve slachtoffer van de doortrapte femme fatale Wallis Simpson, er wordt geen moment aandacht besteed aan hun liefde voor Hitler en ook de politieke rol van George VI wordt verdraaid. Ook hij geloofde in 1938 na het verdrag van München nog heilig in de goede bedoelingen van Hitler toen hij met Chamberlain op het balkon van Buckingham Palace verscheen. Zelfs Churchill’s rol wordt goedgepraat: In de film is hij fel tegen het huwelijk van Edward met Wallis Simpson maar in werkelijkheid steunde hij Edward fanatiek.
Niettemin is dit verhaal misschien toch aanleiding om eens met andere ogen naar de zegels met het portret van George VI te kijken.
John Tolsma
Lit. Pauline Kleijer-Onwillig sekssymbool, De Volkskrant 10 febr, 2011
Jos van der Burg-Schoongepoetste Windsors, Historisch Nieuwsblad maart 2011
Sarah Bradford – George VI, a biography
www.firth.com/king.html
Centrum Philatelisten Vereniging Groningen Emmastraat 5
9722 EW Groningen
Tel: 050 - 525 96 10 info@philatelist.nl