Duits-Oost-Afrika: 33 jaar Duits gezag in Dar es Salaam
	Duits-Oost-Afrika: 33 jaar Duits gezag in Dar es Salaam Bladeren door oude postzegelalbums levert vaak verrassende ontdekkingen op. Zo stuitte ik op enkele pagina’s met zegels van Duits-Oost-Afrika en benieuwd naar de achtergrond daarvan ben ik eens wat dieper in de geschiedenis gedoken. De 19e eeuw is een periode waarin vrijwel alle Europese landen zich realiseerden dat het bezit van koloniën grote financiële voordelen kon opleveren. Nederland en Engeland waren daar in de 17e eeuw al achter en hadden enorme rijkdommen uit hun overzeese gebieden verworven. Andere landen wilden dat ook wel en voor hen lag een heel continent ter beschikking: Afrika. Ontdekkingsreizigers als Stanley en Livingstone kwamen met verhalen over de rijkdommen waarover Afrika beschikte en naast Engeland trokken Frankrijk, België, Portugal, Spanje en Duitsland er op uit om ook een stuk van de taart die Afrika heette, in bezit te nemen. Dat ging niet bepaald ordelijk, het was meer een kwestie van “Wie het eerst komt, wie het eerst maalt.” Zegels Duits Oost-Afrika uit 1896, Mi. nrs. 7 en 8, uit 1905, Mi. nrs. 31 en 32 In Oost-Afrika ging de Duitse avonturier Karl Peters aan de slag. Hij richtte de Stichting voor Duitse Kolonisatie op en zag kans om met verschillende stamhoofden verdragen te sluiten. Het karakter van die verdragen was nogal dubieus; de bedoeling van Peters was natuurlijk er zoveel mogelijk economisch voordeel uit te halen. Op 3 maart 1885 kondigde de Duitse regering aan dat zij met het bedrijf van Peters had afgesproken om een protectoraat in Oost-Afrika op te richten. Dat viel slecht bij de sultan van Zanzibar, die weliswaar hof hield op het eiland voor de kust maar zichzelf beschouwde als de leider van het vasteland. Daar hadden Peters en Duitsland echter geen boodschap aan. Bismarck stuurde 5 oorlogsschepen naar Zanzibar die op 7 augustus 1885 het vuur openden op het paleis van de sultan. Zo werden de zaken geregeld. Omdat ook Engeland claims had in Oost-Afrika werd besloten dat de Britten en de Duitsers het gebied zouden verdelen en dat de sultan zich daarbij maar had neer te leggen. Zo kwam Duitsland in het bezit van de kolonie Duits-Oost-Afrika met een oppervlakte van 994.996 vierkante kilometer, bijna 3 keer zo groot als Duitsland nu is. Het omvatte de huidige staten Rwanda, Burundi en Tanzania. Het wapen van Duits Oost-Afrika De Duitsers namen al snel de grote steden Dar es Salaam en Bagamoyo in en vestigden daar hun handelsmaatschappijen. Een opstand in 1888 werd met steun van de Britten onderdrukt. De samenwerking met Engeland leverde nog een voordeel op voor de Duitsers: in 1890 ruilden ze het tot dan toe Britse eiland Helgoland (in het Engels Heligoland) voor Zanzibar. Daarmee konden de grenzen van Duits-Oost-Afrika definitief vastgelegd worden. Het verdrag daarover werd in 1910 gesloten. Zoals in alle koloniën de blanken in de minderheid waren, vormden ook de Duitsers een hele kleine groep in dit gebied. Van de 7.700.000 inwoners waren er maar 5336 Europeanen, meest Duitsers, die het er echter wel voor het zeggen hadden. Ze steunden daarbij heel slim op de plaatselijke stamhoofden die ze lieten meedelen in de winst maar die er ook voor zorgden dat er belasting geïnd werd en dat er plantages opgericht werden waar katoen, koffie en sesam werd geteeld. Twee klassieke en één moderne postzegel van Zanzibar Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het natuurlijk gedaan met de samenwerking met de Britten. Ook in de koloniën streden beide partijen om de macht. Duitsland organiseerde een leger van zo’n 3000 Duitse en 11.000 inheemse strijders dat werd geleid door generaal Paul Erich von Lettow-Vorbeck en dat met succes optrok tegen de Britten. Het wist het Britse leger van ± 300.000 man onder bevel van Jan Smuts buiten het eigen gebied te houden. Bij Tanga slaagde Von Lettow er zelfs in een Brits leger dat acht keer zo groot was als het eigen leger te verslaan. Gedwongen door gebrek aan voorraden en de steeds groeiende overmacht, trok hij zich tenslotte terug naar Portugees-Oost-Afrika waar hij zich enkele weken na het einde van de Eerste Wereldoorlog overgaf. In Duitsland had hij een heldenstatus. In het Verdrag van Versailles in 1918 werd bepaald dat Duitsland niet alleen enorme herstelbetalingen moest doen maar ook dat het zijn koloniën kwijt raakte. Duits-Oost-Afrika werd opgedeeld in Rwanda-Burundi dat onder Belgisch gezag kwam, een klein deel dat naar Portugees-Oost-Afrika ging en het huidige Tanzania, toen nog Tanganyika geheten, dat een Brits mandaatgebied werd. Zo komt er een einde aan het 33-jarig bestaan van de Duitse kolonie Duits-Oost-Afrika. Alleen de zegels in diverse oude albums herinneren ons nog aan deze vrijwel vergeten periode. Chris van der Hoek		Centrum Philatelisten Vereniging Groningen Emmastraat 5 9722 EW Groningen Tel: 050 - 525 96 10 info@philatelist.nl