Davos
Voor vele Nederlanders heeft de plaats Davos een bekende klank. Velen hebben er genoten van een mooie wintersportvakantie, anderen daarentegen hebben er een lange tijd lange tijd doorgebracht in het sanatorium om te herstellen van tbc en/of astma.
Een postzegel uit Nederland, de drie cent groen uit 1899 was de directe aanleiding om Davos eens onder de loep te nemen.
Poststempel DAVOS DORF
op de bontkraag 3 cent
Omdat er veel Nederlanders in Davos verbleven om weer aan te sterken, dan wel te genezen, was er in het sanatorium een postkantoor waar, naast postzegels van Zwitserland, ook postzegels van Nederland op kaarten enz. mochten worden geplakt.
Het Nederlands sanatorium in Davos
Deze zegel, afgestempeld met DAVOS DORF in november 1921 was een mooie aanleiding om in de geschiedenis van dit bekende bergdorp en kuuroord te duiken. Zo blijkt maar dat afstempelingen op postzegels een stukje historie weergeven.
De geschiedenis
We kennen Davos dus als wintersportplaats en kuuroord. Uit opgravingen is echter gebleken dat er in de omgeving van het huidige Davos al in de bronstijd, de periode van 2000 – 1000 v. Chr., mensen hebben gewoond die voornamelijk leefden van de veeteelt. Algemeen wordt aangenomen dat 31 augustus 1289 voor het eerst de naam Davos aan de plaats is verbonden. Deze datum wordt ook wel de geboortedatum van Davos genoemd aangezien toen Hugo II van Werdenberg, als voogd voor de minderjarige Freiherren Johannes en Donat van Vaz, Davos het zelfbeschikkingsrecht verleende. Dit verdrag kunnen we terugvinden in de Davo-ser Lehensbrief. Het was voor feodale machthebbers een uitgelezen mogelijkheid om de hooggelegen bergdalen te kunnen kolonialiseren en exploiteren.
De Walser waren een groep bewoners uit Wallis bij Brig in het zuiden van Zwitserland die in de loop van de 12e en 13e eeuw als landverhuizers zich in Davos hadden gevestigd. De meestal houten huizen, die werden gebouwd, stonden verspreid door het dal. De handel bestond voornamelijk uit het ruilen van vee tegen graan, zout en wijn naar Tirol en Noord-Italië. Bekende passen waarover het vee en de goederen werden vervoerd zijn de Fluëla-, Scaletta- en Strelapass.
Enkele belangrijke data tijdens de groei van Davos:
In 1335 wordt voor het eerst melding gemaakt van een kerk;
In 1621 komen de Oostenrijkers via de Scalettapass en bezetten en brandschatten Davos;
Na drie jaar van onderhandelingen wordt Davos vrijgekocht van de Oostenrijkers;
In 1799 vindt de aansluiting plaats bij de Helvetische Republiek. Twee maanden later komen de Oostenrijkers weer en nemen de Fransgezinden als gijzelaars mee;
In 1801 wordt Graubünden, waar Davos ligt, een Zwitsers kanton.
In 1853 kwam de arts Alexander Sprengler naar Davos. Hij was een van de eersten die ontdekte dat het klimaat in Davos een gunstige werking had voor mensen met een longziekte. Toen hij hierover op 8 februari 1865 een artikel publiceerde, kwamen er direct twee patiënten met tbc als wintergast naar Davos. Overigens had men daar in het hele dorp maar zes kamers die verwarmd konden worden. Wat we nu misschien een hele goede reclamestunt zouden noemen, gebeurde in Davos. De beide patiënten met tbc herstelden.
In 1867 kwam de Nederlander Willem Jan Holsboer met zijn zieke vrouw naar Davos. Helaas overleed zij na één jaar maar Holsboer zag ook mogelijkheden en kansen op herstel van de ziekte tbc en steunde de plannen van Sprengler. Ze besloten een Kurhaus met vijftig bedden te stichten. De opening vond plaats in 1868 en het gebouw moest drie jaar later al weer worden uitgebreid. Helaas brak er in 1872 brand uit en moest het worden herbouwd. Het nieuwe pand kreeg toen de naam Kuranstalt “Sprengler-Holsboer”. U kunt dit gebouw nu nog terug vinden als hotel "Europe" aan de Promenade.
Toen in 1889 dr. Karl Turban naar Davos kwam, werden er rigoureuze verandering aangebracht. Turban ergerde zich nogal aan bloedspuwende bergwandelaars en mensen die doodziek in het dorpscafé zaten. Hij schreef een dagindeling voor die minutieus moest worden nageleefd. Deze aanpak had veel succes. Men besloot meerdere sanatoria te bouwen met grote balkons op het zuiden. In 1905 waren er al 13 sanatoria.
Tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben vele patiënten baat gehad bij een kuur in Davos. Na deze oorlog legde men zich meer toe op patiënten voor de behandeling van astma.
Davos is ook bekend geworden door de wintersport. Al in 1863 vonden er sledewedstrijden plaats. In 1877 werd de natuurijsbaan geopend. In 1898 vonden daar de eerste wereldkam-pioenschappen hardrijden op de schaats plaats. Zeker voor ons als Nederlanders een zeer bekende ijsbaan.
Holsboer heeft een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van de bereikbaarheid en het openbaar vervoer in en rondom Davos. De bekende Rhätische Bahn, een smalspoorweg, werd aangelegd. Deze spoorweg wordt nog steeds gebruikt.
De Rhätische Bahn
Ook bekende personen deden Davos aan. Zo maakte sir Conan Doyle, de Engelse schrijver die ondermeer bekend is geworden als geestelijk vader van Sherlock Holmes, al in 1894 er een grote skitocht. Ook de zeer bekende Duitse schrijver Thomas Mann heeft er een tijd gewoond toen zijn echtgenote Katja moest worden opgenomen in het Waldsanatorium.
Thomas Mann
Hier schreef hij zijn bekende werk: Der Zauberberg, waarvoor hij later de Nobelprijs voor de literatuur voor kreeg.
Davos bekeken door het oog van de filatelist
Er zijn veel postzegels verschenen over de gehele wereld met betrekking tot tbc, sanatoria en dergelijke. Ik beperk me thans tot enkele uitgiften van Zwitserland en België.
In 1925 werd in Zwitserland een serie zegels uitgeven, de zogeheten Pro Juventute-serie, een variant op onze kinderzegels met de wapens van Appenzell en Graubünden, de streek rondom Davos.
 |
 |
Pro Juventute uit 1925 | |
 |  |
|
In 1926, in 1928 en in 1929 werden series uitgegeven waarbij de toeslag eveneens was bedoeld voor de lijders aan tbc.
Gerrit van der Molen
 |
 |
ten bate van de tbc-bestrijding | |
 |
 |
“Voor de strijd tegen tuberculose” | |
 |
 |
 |
 |
Centrum Philatelisten Vereniging Groningen Emmastraat 5
9722 EW Groningen
Tel: 050 - 525 96 10 info@philatelist.nl